پیگیری کلاهبرداری؛ تنبیه‌ها بر اساس مقررات تازه

در این جرم، افراد معمولاً اموال خود را از دست می‌دهند و متحمل خسارت‌هایی می‌شوند. جرم کلاهبرداری به شدت به شخصیت کلاهبردار وابسته است؛ اگر فرد کلاهبردار از نیرنگ و فریب استفاده نکند، هیچ‌گاه قربانی مال خود را از دست نخواهد داد و آسیبی نمی‌بیند.

به زبان ساده، در کلاهبرداری، کسی که مالش را از دست می‌دهد، توسط کلاهبردار فریب خورده و گمراه می‌شود. گاهی در این موارد، فرد با رضایت کامل مال خود را در اختیار کلاهبردار قرار می‌دهد و اجباری در کار نیست؛ زیرا اگر مال با زور گرفته شود، جرم به سرقت تعلق می‌گیرد و سرقت محقق خواهد شد.

هر آنچه درباره کلاهبرداری اینترنتی باید بدانید…

یکی از انواع کلاهبرداری که امروزه بسیار رایج شده و افراد زیادی را درگیر خود کرده، کلاهبرداری اینترنتی است. این نوع کلاهبرداری با بهانه‌های گوناگونی مثل تخفیف‌های ویژه پایان سال، مشاوره در زمینه‌های مختلف و غیره انجام می‌شود.

همه افراد عادی و کسب‌وکارها ممکن است در معرض خطر کلاهبرداری اینترنتی قرار گیرند و این تصور که تنها کسب‌وکارها هدف هستند، اشتباه است؛ یک فرد معمولی نیز می‌تواند از این طریق مال خود را از دست بدهد.

معمولاً کلاهبرداران اینترنتی برای جلب توجه مخاطبان از پیشنهادهای استثنایی و جذاب استفاده می‌کنند و احساسات قربانیان را درگیر می‌کنند تا به هدفشان برسند. متأسفانه به دلیل ناآگاهی، افراد بسیاری قربانی این ترفندها می‌شوند. از این رو، افزایش آگاهی برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام این افراد ضروری است.

اجزای جرم کلاهبرداری اینترنتی

جرم کلاهبرداری اینترنتی زمانی رخ می‌دهد که فردی با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای اینترنتی و خدمات مختلف، دیگران را فریب دهد و از آن‌ها سوءاستفاده کند؛ این سوءاستفاده ممکن است مالی یا غیرمالی باشد. تمامی کلاهبرداری‌هایی که در فضای مجازی رخ می‌دهند، لزوماً اینترنتی نیستند، بلکه شبکه‌های اجتماعی و اینترنت ممکن است به‌عنوان ابزاری برای ارتکاب این جرایم به کار روند.

هر جرمی دارای سه عنصر اصلی شامل قانونی، مادی و معنوی یا روانی است که برای پیگیری قضایی مورد توجه قرار می‌گیرد.

کلاهبرداری اینترنتی انواع مختلفی دارد که می‌توان به کلاهبرداری از طریق حساب‌های بانکی، جعل یا سرقت هویت، هک بانک‌های اطلاعاتی، استفاده از دامنه‌های تقلبی و فیشینگ اشاره کرد.

اقدامات لازم برای شکایت از کلاهبرداران اینترنتی

اگر در دام کلاهبرداران اینترنتی افتاده‌اید، می‌توانید شکایت خود را مطرح کنید. موضوع کلیدی پس از شناخت انواع کلاهبرداری رایانه‌ای و آگاهی از مجازات‌های آن، نحوه شکایت است.

برای ثبت شکایت از کلاهبرداری اینترنتی، باید به دادسرای جرایم رایانه‌ای مراجعه کنید یا از طریق وب‌سایت پلیس فتا اقدام به اعلام شکایت کنید.

در برخی دادسراهای عمومی و انقلاب، پرونده‌هایی با عنوان دادسرای جرایم رایانه‌ای بررسی می‌شوند. برای اعلام شکایت، باید در سامانه قضایی ثنا از طریق یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک ثبت‌نام کنید، شکایت خود را در این سامانه ثبت کرده و شواهد و دلایل را بارگذاری کنید. سپس منتظر تعیین شعبه رسیدگی‌کننده در سامانه باشید. پس از آن، پرونده به پلیس فتا ارجاع داده شده و جرم مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

یکی دیگر از روش‌ها، استفاده از وب‌سایت پلیس فتا است که می‌توانید شکایت خود را در آن ثبت کنید و منتظر رسیدگی از سوی پلیس فتا بمانید.

روش‌های ثبت شکایت کلاهبرداری اینترنتی

باید توجه داشت که استفاده از فضای مجازی و اینترنت دارای مزایای بسیاری است و این به آن معنا نیست که همیشه قربانی کلاهبرداری خواهیم شد؛ ناآگاهی افراد می‌تواند منجر به این مشکل شود. با این حال، استفاده از این فضا ممکن است خطراتی نیز به همراه داشته باشد و کلاهبرداری رایانه‌ای یا اینترنتی یکی از اصلی‌ترین تهدیدات در این محیط است. راهکارهای متعددی برای پیشگیری از این جرایم وجود دارد و باید همیشه هوشیار باشید. اگر ایمیل مشکوک یا پیامکی با لینک دریافت کردید، حتماً از پلیس فتا یا مشاوران حقوقی باتجربه کمک بگیرید تا قربانی این کلاهبرداران نشوید.

سؤالمطرحی که بسیاری از افراد درباره شکایت کلاهبرداری اینترنتی دارند، این است که مرجع رسیدگی به آن کدام نهاد است؟ این جرایم ابتدا در دادسرای جرایم رایانه‌ای و پلیس فتا بررسی می‌شوند و سپس پرونده برای صدور حکم به دادگاه کیفری محل وقوع جرم ارسال می‌شود. برای پیگیری شکایت، استفاده از سامانه ثنا ضروری است که در آن مراحل پرونده و ابلاغیه‌های دادگاه قابل مشاهده هستند.

چگونه می‌توان از کلاهبرداران اینستاگرامی (Instagram scammers) شکایت کرد؟ شکایت از این افراد مشابه سایر کلاهبرداران اینترنتی است و تفاوتی در مراحل وجود ندارد؛ باید از طریق پلیس فتا یا دادسرای جرایم رایانه‌ای اقدام کنید. درباره حق‌الوکاله شکایت از کلاهبرداری اینترنتی، باید گفت که این مبلغ بر اساس توافق طرفین تعیین می‌شود، اما معمولاً بین ۲ تا ۲.۵ درصد مبلغ اخاذی‌شده است.

برای در امان ماندن از انواع کلاهبرداری، پیش از هر اقدامی آگاهی و اطلاعات خود را افزایش دهید.

جریمه‌های کلاهبرداری در قانون به‌روز

بر اساس ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای، مجازات‌های زیر برای جرم کلاهبرداری اینترنتی و رایانه‌ای تعیین شده است. فردی که این جرم را مرتکب شود، باید مالی را که از قربانی گرفته به او بازگرداند. مجازات‌های این جرم شامل حبس از یک تا پنج سال، جریمه نقدی بین ۲ میلیون تا ۱۰ میلیون تومان، یا ترکیبی از این دو است که نوع آن توسط قاضی پرونده مشخص می‌شود.

با مراجعه به دادسرای جرایم رایانه‌ای یا ثبت شکایت از طریق پلیس فتا می‌توانید شکایت خود را از کلاهبرداری اینترنتی مطرح کنید.

متأسفانه امروزه به دلیل استفاده گسترده مردم از شبکه‌های اجتماعی و اینترنت، کلاهبرداران نیز به سمت فریب افراد از این طریق روی آورده‌اند. با وجود مزایای فراوانی که اینترنت و فضای مجازی برای مردم فراهم می‌کند، طبیعی است که افراد برای صرفه‌جویی در زمان، امور خود را از این بستر انجام دهند؛ اما بهتر است راهکارهای مقابله با کلاهبرداری اینترنتی را نیز بیاموزند تا از دست دادن مالشان از این طریق رخ ندهد.

برای شرکت‌های بزرگ و سازمان‌های پیشرفته، بخشی با عنوان فناوری اطلاعات وجود دارد که وظیفه آن پیشگیری از جرایم اینترنتی و رایانه‌ای است. این موضوع برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های کوچک صدق نمی‌کند و در نهایت، صاحبان کسب‌وکارهای کوچک و افراد عادی نیز باید با روش‌های مقابله و پیشگیری از کلاهبرداری اینترنتی آشنا شوند. در ادامه، می‌توانید با اصلی‌ترین راهکارهای مقابله با این نوع کلاهبرداری آشنا شوید و خود را در برابر آن ایمن نگه دارید.

حفظ امنیت اطلاعات شخصی

کلاهبرداران اینترنتی و هکرها می‌توانند با استفاده از حساب‌های کاربری شبکه‌های اجتماعی، به رمزهای عبور شما دسترسی پیدا کنند. در واقع، آن‌ها با بهره‌گیری از اطلاعات شخصی که در شبکه‌ها منتشر کرده‌اید، به سؤالات امنیتی بازیابی رمز پاسخ می‌دهند. از این رو، باید تنظیمات حریم خصوصی خود را ارزیابی کنید و اطلاعاتی مثل تاریخ تولد، آدرس و غیره را در شبکه‌های اجتماعی و اینترنت قرار ندهید. همیشه به قوانین حریم خصوصی شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها توجه داشته باشید و از ورود افراد ناشناس به صفحه شخصی‌تان جلوگیری کنید.

در بخش قوانین حریم خصوصی شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها مشخص شده که اطلاعات شخصی چگونه محافظت می‌شوند و آیا این اطلاعات در اختیار شرکت‌های دیگر قرار می‌گیرند یا نه. بنابراین، اگر دیدید که اطلاعاتتان ممکن است به شرکت‌های دیگر منتقل شود، از وارد کردن آن‌ها در چنین شبکه‌هایی خودداری کنید.

نادیده گرفتن پیامک‌های ناشناس

به این نکته دقت کنید که هیچ بانکی برای مشتریان خود پیامک یا ایمیلی ارسال نمی‌کند که اطلاعاتشان را درخواست کند. اگر پیامی با عنوان بانک دریافت کردید که از شما شماره حساب یا رمز کارت بانکی خواسته شده، مطمئن باشید هکرها در کمین هستند و قصد سرقت اطلاعاتتان را دارند. بانک‌ها هیچ‌گاه اطلاعات مشتریان را از این طریق تأیید نمی‌کنند.

بعضی از کلاهبرداران با عنوان فروشگاه‌های آنلاین یا کسب‌وکارهای مختلف پیامک و ایمیل ارسال می‌کنند و از شما می‌خواهند اطلاعات حساسی مثل رمز عبور را بفرستید. اگر در چنین شرایطی پیامی دریافت کردید، به بانک یا کسب‌وکار مربوطه اطلاع دهید.

استفاده از رمز عبور پیچیده و قوی

یکی از مهم‌ترین ابزارها برای حفاظت از اطلاعات شخصی، رمزهای عبور شماست. حتماً از رمزهای ایمن استفاده کنید و رمزهای پیچیده و قوی انتخاب کنید. بهترین رمزها حداقل ۸ کاراکتر دارند و شامل کاراکترهای خاص، حروف و اعداد هستند. هیچ‌گاه رمز عبور خود را برای کسی ارسال نکنید و بهتر است به‌طور منظم آن را برای امنیت بیشتر حساب‌های کاربری‌تان تغییر دهید.

جداسازی داده‌های مالی

برای افرادی که صاحب کسب‌وکار هستند، این روش بسیار کاربردی است. بهتر است همیشه برای انجام امور بانکی از یک رایانه خاص استفاده کنید و افراد عادی نیز برای فعالیت‌های مالی‌شان تنها از رایانه شخصی خود اقدام کنند. همیشه از اطلاعات حساس نسخه پشتیبان تهیه کنید تا در صورت بروز مشکل، بتوانید اقدامات لازم را انجام دهید و به مشکلی برنخورید. داده‌های مالی را جدا کنید و برای پرداخت‌های حساس از کامپیوترهای عمومی مثل کافی‌نت‌ها استفاده نکنید.

اولویت‌بندی حفاظت از رایانه‌ها

با توجه به افزایش حملات سایبری، همیشه حفاظت کامل از اطلاعات شخصی و رایانه‌تان را در اولویت قرار دهید و آن‌ها را در برابر ویروس‌ها ایمن کنید. از آنتی‌ویروس‌های قوی استفاده کنید که معمولاً با ویروس‌های مخرب و هرزنامه‌ها مقابله می‌کنند. همچنین، سیستم‌عامل رایانه‌تان را به‌روز نگه دارید و از نرم‌افزارهای جدید استفاده کنید تا از کلاهبرداری‌های اینترنتی دور بمانید و امنیت کامل رایانه‌تان را تضمین کنید.

آنچه در مقاله «پیگیری کلاهبرداری؛ تنبیه‌ها بر پایه مقررات تازه» خواندیم

به پیامک‌های جعلی و ایمیل‌هایی که برایتان ارسال می‌شود، توجه کنید و مراقب باشید. معمولاً در این موارد از شما خواسته می‌شود روی لینک‌های آلوده به ویروس کلیک کنید، اطلاعات حساب یا کاربری‌تان را تغییر دهید یا نرم‌افزارهای آلوده نصب کنید تا کلاهبرداران به اطلاعات شخصی‌تان دسترسی کامل پیدا کنند.

هنگام خرید اینترنتی و ورود به یک فروشگاه آنلاین، حتماً مطمئن شوید که آن فروشگاه جعلی نیست. کنار آدرس وب‌سایت باید علامت قفل کوچک و شروع https برای امنیت سایت وجود داشته باشد.

برگرفته شده از وب‌سایت وب آموز