خروج ۶۰ هزار اتریوم از پروتکل‌های استیکینگ در ۲۷ روز
بازار؛ گروه اقتصاد دیجیتال: بر اساس جدیدترین گزارش منتشر شده از سوی سایت تحقیقی Mordor Intelligence، اندازه بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران در سال ۲۰۲۵ حدود ۲۴.۹۱ میلیارد دلار تخمین زده شده و پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰ به ۳۰.۱۸ میلیارد دلار برسد و در این دوره با نرخ رشد مرکب سالانه ۳.۹۱ درصد گسترش یابد. این در حالی است که بر اساس این گزارش «ضعف مداوم ارز، تحریم‌ها و محدودیت های تأمین برق» همچنان اپراتورها را به چالش می‌کشند، با این حال مسیر کلی این بخش به لطف استقرار سریع ۵G، پروژه های ابری تحت حمایت دولت و افزایش تقاضای مشاغل کوچک، مثبت باقی مانده است.
بر اساس این گزارش، در حال حاضر حدود ۶۵۰ سایت تجاری ۵G در کنار ۱۶۸۰۰ مکان ۴G فعال هستند که با تعهدات اپراتورها به پوشش ملی تثبیت شده‌اند. در حالی که منطقه آزاد کیش به عنوان بستری آزمایشی عمل می کند که در آن سرعت‌های گیگابیت، پایه‌های طرح‌های آزمایشی گردشگری هوشمند و لجستیک متصل را تشکیل می‌دهند. این گسترش، ضمن اینکه ظرفیت پهنای باند موبایل را افزایش می دهد، تأخیر در حجم کار ابری را کاهش می دهد و موارد استفاده مانند تعمیر و نگهداری از راه دور در حوزه های انرژی را تسریع می کند.
افزایش نفوذ تجارت الکترونیک و پرداخت دیجیتال
گزارش می گوید: درگاه پرداخت محلی آسان پرداخت، پس از قطع دسترسی بانک ها به سوئیفت و ترغیب بازرگانان به استفاده از خطوط داخلی، از رشد درآمد ۳۶.۸۳ درصدی در سال ۲۰۲۵ خبر داد. اگرچه محدودیت های اینترنتی در سال های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ تعداد تراکنش‌ها را تا ۶۰ درصد کاهش داد، اما حجم معاملات پس از برداشته شدن محدودیت ها به لطف شبکه های سوئیچینگ انعطاف پذیر، دوباره افزایش یافت. پنجره خدمات دولت هوشمند ۶۰ میلیون کاربر را ثبت کرد و یک محیط ورود واحد ایجاد کرد که پرداخت را برای بازارهای خرده فروشی روان می کند.
جیره‌بندی برق بر زمان فعالیت مراکز داده تأثیر می‌گذارد
گزارش همچنین بیانگر این است که شکاف تولید ۲۵ گیگاوات باعث خاموشی های دوره ای شده است که اتصال در سراسر تهران را در فوریه ۲۰۲۵ مختل کرده است. این در حالی است که اپراتورهای مرکز داده به ژنراتورهای دیزلی متکی هستند که ۱۰ تا ۱۵ درصد به هزینه های عملیاتی اضافه می کنند و تضمین های سطح خدمات را پیچیده می کنند. با توجه به اینکه اصولا کسری شبکه ناشی از نیروگاه‌های حرارتی با بودجه ناکافی و محدودیت های تأمین گاز است و لذا بدون ظرفیت جدید، خوشه های پردازنده گرافیکی پرمصرف برای آموزش هوش مصنوعی ممکن است محدود بمانند و حجم کار محاسباتی با کارایی بالا را در بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران محدود کنند.
تحلیل بخش بر اساس نوع؛ خدمات ارتباطی محرک تکامل بازار
گزارش می گوید: خدمات ارتباطی در سال ۲۰۲۴، به لطف توسعه فیبر نوری توسط MTN ایرانسل و پوشش سراسری ۵G، ۳۳.۴۱ درصد از بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران را به خود اختصاص داد. در حالی که خدمات ابری با نرخ رشد مرکب سالانه ۴.۳۱ درصد، سریع‌ترین رشد را داشته است که نشان دهنده مهاجرت شرکت ها به زیرساخت های داخلی با حمایت ۳۰۰ میلیون دلار بودجه دولتی است. واردات سخت افزار فناوری اطلاعات همچنان محدود و بی ثبات است، در حالی که نرم افزار فناوری اطلاعات از ERP و SaaS فارسی زبان بهره‌مند می شود.
گفتنی است دسترسی گسترده به پهنای باند تلفن همراه به اپراتورها اجازه می دهد تا «دروازه های فین‌تک، پخش ویدئو و ارائه خدمات ابری لبه ای» را با هم ترکیب کنند و شرکت های مخابراتی را به ارائه دهندگان پلتفرم تبدیل کنند.
شرکت های کوچک و متوسط پذیرش دیجیتال را تسریع می کنند
داده های این گزارش همچنین حاکی از این است که شرکت های کوچک و متوسط ۵۶.۶۳ درصد از تقاضای سال ۲۰۲۴ را به خود اختصاص داده‌اند که نشان دهنده دسترسی به برنامه های POS ابری، حسابداری و منابع انسانی از طریق قیمت گذاری اشتراکی است. پیش بینی می شود این بخش با نرخ رشد مرکب سالانه ۴.۰۲ درصد گسترش یابد که این امر به لطف الزامات صدور صورتحساب الکترونیکی دولتی و ساده سازی ثبت مالیات در پنجره خدمات دولت هوشمند محقق خواهد شد.
با این وجود شرکت های بزرگ هنوز پروژه‌های کوچک را هدایت می کنند، به خصوص در حوزه انرژی و بانکداری که نوسازی کامل، ۵G خصوصی و هوش مصنوعی به بودجه های چند ساله نیاز دارند. با این حال، فشار قیمت گذاری و قوانین محتوای محلی، تأمین‌کنندگان رده اول را وادار می کند تا پیشنهادات خود را متناسب با بودجه های SME ها ماژولار کنند.
زیرساخت ابری شتاب می‌گیرد
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: بخش ابری در سال ۲۰۲۴حدود ۴۷.۸۶ درصد درآمد کسب کرد و با نرخ رشد مرکب سالانه ۴.۱۳ درصد، همچنان پیشتاز رشد است. همچنین پیش بینی می شود که اندازه بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران مرتبط با راهکارهای ابری برای شرکت های کوچک و متوسط، تقریباً نیمی از هزینه های افزایشی را در طول سال های ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ به خود اختصاص دهد.
تحلیل جغرافیای بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران
گزارش همچنین در بخش دیگری به تحلیل بازار از منظر جغرافیایی پرداخته است که می گوید: تقاضای داخلی در اطراف تهران، که اکثر مراکز داده، دفاتر مرکزی فروشندگان و نهادهای نظارتی را در خود جای داده است، متمرکز شده است. طرح فیبر نوری ۲۰ میلیون خانوار پایتخت که قرار است در مارس ۲۰۲۶ تکمیل شود، دسترسی گیگابیتی را نوید می دهد که جذب خدمات ابری و گره‌های آموزش هوش مصنوعی را تغذیه می کند. دانشگاه‌هایی مانند شریف و پلی‌تکنیک تهران، استعدادهای مهندسی ثابتی را به این مراکز ارائه می‌دهند.
از سوی دیگر کلانشهرهایی از جمله اصفهان، مشهد و شیراز، پارک های فناوری و خوشه های میکرو الکترونیک رو به رشدی را پرورش می دهند که زنجیره های تأمین منطقه ای را متنوع می کنند. دولت های محلی با همکاری یکدیگر، مراکز رشد را تأمین مالی می کنند و مسیر را برای استارتاپ‌های SaaS که شرکت های کوچک و متوسط تولیدی استانی را هدف قرار می دهند، هموار می کنند. اپراتورهای تلفن همراه، سلول های کوچک ۵G را در امتداد بزرگراه های بین شهری گسترش می دهند و مسیرهای اینترنت اشیا را برای تله ماتیک ناوگان و نظارت بر زنجیره سرد در کشاورزی باز می کنند و عمق بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران را تقویت می کنند.
علاوه بر این مناطق آزاد تجاری در کیش و چابهار واردات بدون عوارض، معافیت مالیاتی ۲۰ ساله و مالکیت ۱۰۰ درصدی خارجی را ارائه می دهند و سرمایه گذاری های مونتاژ و نوسازی داده ها را جذب می کنند. ضمن اینکه طرح شهر هوشمند کیش، طرح های آزمایشی گردشگری متصل را به نمایش می‌گذارد، در حالی که چابهار خود را به عنوان یک نقطه فرود اضافی در مسیر فیبر زمینی آسیا-اروپا قرار می دهد. از سوی دیگر پروژه های مشترک زیرساختی با روسیه، ظرفیت شمالی را افزایش می دهد، ایران را به کریدورهای دیجیتال نوظهور اوراسیا متصل می کند و تنوع جغرافیایی را در بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران گسترش می دهد.
چشم انداز رقابتی
این گزارش همچنین می گوید: عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران در حوزه اتصال نسبتاً متمرکز است، اما در حوزه نرم افزار و خدمات، پراکنده است. شرکت های MTN Irancell، MCI و Rightel اکثر مشترکین تلفن همراه را تشکیل می دهند که امکان صرفه جویی در مقیاس را در توسعه ۵G و فیبر فراهم می کند. گروه سیستم، اولین شرکت فناوری اطلاعات بورسی ایران، با ارائه راهکارهای ERP، BI و RPA برای بیش از ۶۰ صنعت عمودی، رشد درآمد ۵۴.۷۱ درصدی را در سال ۲۰۲۵ ثبت کرد.
از سوی دیگر رقبای نوظهور – که بسیاری از آنها از آزمایشگاه های دانشگاهی بیرون آمده‌اند – در شتاب دهی هوش مصنوعی، پلتفرم های کم کد و پردازش زبان طبیعی فارسی تخصص دارند، حوزه هایی که به دلیل تحریم ها از سوی غول های جهانی مورد توجه قرار نگرفته اند. با این حال، جریان استعدادها با خروج مداوم به سمت کارفرمایان خلیج فارس مواجه است که حقوق بالاتری را با ارزهای پایدار ارائه می دهند و شرکت ها را مجبور به استقرار ESOP ها و سیاست های دورکاری برای حفظ مهندسان در بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران می کنند.
دیدگاهتان را بنویسید